عدالت بعد از حادثه نسل کشی در روآندا

“بعد از نسل‌کشی سردرگمی‌های زیادی وجود داشت. وقتی جرم و جنایت انقدر زیاده چجوری میشه دنبال عدالت رفت؟ امکان نداره شما طی صد روز یک میلیون نفر رو از دست بدین، مگر اینکه به همین تعداد آدمِ جانی داشته باشین. اما کل مردم کشور رو هم نمیتونستیم زندانی کنیم. بنابراین بخشش تنها راه موجود بود. از نجات‌یافته‌ها میخواستیم که ببخشن و فراموش کنن. مجازات اعدام لغو شد. ما عدالت رو فقط در مورد کسایی بکار گرفتیم که نسل‌کشی رو سازماندهی کرده بودن. صدها هزار نفر از آدمکش‌ها متنبه شدن و دوباره به جامعه برگشتن. گرفتن این تصمیم‌ها عذاب‌آور بود. مدام از خودم میپرسیدم اینکار درسته یا نه، اما هربار به این نتیجه میرسیدم که** آینده‌ی روآندا از عدالت مهمتره**. این موضوع فشار زیادی به نجات‌یافته‌ها تحمیل میکرد. تو یه مراسم یادبود یکی از نجات‌یافته‌ها اومد پیش من. خیلی احساساتی بود، پرسید: ‘چرا از ما میخوای که اونها رو ببخشیم؟ به اندازه کافی زجر نکشیدیم؟ ما این مشکل رو به وجود نیاوردیم، پس چرا باید ما حلش کنیم؟’ این سوالات خیلی چالش‌برانگیز بود. بهش گفتم: ‘خیلی متاسفم. شما درست میگین، من توقع زیادی ازتون دارم. اما نمیدونم از اون آدمکش‌ها چی بخوام. ‘متاسفم’ کشته‌شده‌ها رو زنده نمیکنه. فقط بخشش میتونه مردم این کشور رو التیام بده. این مسئولیت میوفته گردن نجات‌یافته‌ها چون اونها تنها کسایی هستن که چیزی برای بخشیدن دارن.'”

“شاید اینکه یه ملت انقدر زود از درد و رنج یه نسل‌کشی التیام پیدا کنه به نظر ممکن نباشه. و بعضی‌ها شاید فکر کنن مصالحه و آشتی مردم ما ظاهریه، اما موضوع عمیق‌تر از این حرفهاست. اگر ما مردم ‘متظاهر’ی بودیم، پیشرفتمون غیرممکن بود. سرانه‌ی تولید ناخالص داخلی روآندا از زمان نسل‌کشی تا الان نزدیک 500% رشد داشته. من میدونم شاید اقتصاد یه موضوع خشک و بی‌روح به نظر بیاد اما باید به اطلاعاتی که ارائه میده توجه کنیم. اقتصاد به ما میگه که مردم روآندا دارن باهم کار میکنن و به هم اعتماد دارن، و نشون‌دهنده‌ی یه توافق همگانی بر سر این موضوع هست که بهترین آینده برای روآندا یه آینده‌ی مشترک هست. بدون مصالحه ما نمیتونستیم این مسیر رو طی کنیم. آیا قبایل هنوز در روآندا وجود دارن؟ البته که وجود دارن. همیشه بین ما دسته‌بندی‌هایی وجود داره. من نمیتونم از مردم بخوام این چیزها رو فراموش کنن. اما بهشون میگم: ‘به چیزهایی فکر کنید که ما رو تبدیل به یه قبیله میکنه، مثل زبان، فرهنگ، رقص‌ها، و رفتارهای مشترکمون. بنابراین به چیزی که هستید افتخار کنید، اما به روآندایی بودن خودتون هم افتخار کنید، چون این چیزی هست که همه‌ی ما هستیم.”(کیگالی، روآندا)